مکان  زندگی دایناسور ها 

زمین در طول دوره مزوزوئیک، یعنی از 250 میلیون تا 65 میلیون سال پیش، خیلی متفاوت با حالا به نظر می رسید. به نحوی که شکل آرایش و قرارگیری اقیانوس ها و قاره ها ممکن است به چشم انسان امروزی ناآشنا باشد. بنابراین زیستگاه هایی هم که دایناسوها و جانوان دیگر در آنها زندگی می کردند مثل زیستگاه های امروزی نبوده. در اینجا فهرستی از 10 اکوسیستم عمده ای که دایناسورها ساکن آنها بودند اعم از بیابان های خشک تا جنگل های استوایی سبز ارایه می شود.

 

1
دشت ها
اکثر دشت های بادخیز دوره کرتاسه بسیار شبیه به دشت های امروزی بودند، با یک استثنای عمده: 100 میلیون سال پیش، چمن هنوز تکامل نیافته بود، بنابراین این اکوسیستم ها به جای چمن با سرخس و دیگر گیاهان ماقبل تاریخ پوشیده شده بودند. در این دشت ها گله های دایناسورهای گیاهخوار (از جمله سِراتوپٍسین ها، هادروسورها و اورنیتوپودها) در حرکت و سفر بودند. در حالی که رَپتورها (نوعی پرنده شکاری) و تیراناسورهای گرسنه این گیاه خواران کم هوش را دنبال می کردند.

 

2
زمین های خیس

زمین های خیس، دشت های کم ارتفاع خیسی اند که همراه با آب رسوباتی هم از تپه ها و کوه های نزدیک به آنها وارد شده اند.

زمین خیس جایی است که خشکی با آب شور یا آب شیرین یا چیزی مابین آنها پوشیده شده. باتلاق ها و تالاب ها، کناره یک دریاچه یا اقیانوس، دلتا در دهانه رود، مناطق کم ارتفاعی که به تناوب سیلابی می شوند- همگی زمین های خیس اند.

فسیل شناسی نشان می دهد، مهم ترین زمین های خیس آنهایی بودند که در اوایل دوره کرتاسه بیشتر اروپای امروزی را پوشانده بودند. گونه های متعددی از دایناسورهای ایگوآنودون، پرتیغ (Polacanthus) و هیپسیلوفدون در آن جا زندگی می کردند. این دایناسورها از علف ها تغذیه نمی کردند (چراکه هنوز علف تکامل نیافته بود) اما گیاهان ابتدایی تر که به عنوان دم اسبیان شناخته می شود خوراک آنها بودند.

 

3

جنگل های ساحلی

جنگل های ساحلی درختان سبز و پوشش گیاهی ای هستند که در کنار یک رودخانه یا مرداب رشد می کنند؛ این زیستگاه ها مواد غذایی کافی را برای ساکنانشان فراهم می کنند، اما در معرض جاری شدن تناوبی سیل هم هستند. مشهورترین جنگل ساحلی اواخر ژوراسیک و دوره مزوزوئیک در منطقه سنگ های رسوبی سازند موریسون در آمریکای شمالی قرار داشته – این منطقه بستری غنی از فسیل است و نمونه های متعددی از بدن سوروپودها، اورنیتوپودها و نیز تروپودها از جمله دیپلودوکوس غول پیکر از سوروپودها و آلوزاروس درنده از تروپودها در آن جا یافت شده است.

 

4

جنگل های باتلاقی

جنگل های باتلاقی خیلی شبیه به جنگل های ساحلی اند اما یک استثنای مهم وجود دارد: جنگل های باتلاقی اواخر دوره کرتاسه با گل ها و گیاهان در حال تکامل دیگر تزیین می شدند. این گل ها و گیاهان منبع مهم غذایی برای گله عظیمی از دایناسورهای نوک اردکی محسوب می شدند. در عوض، این «گاوهای کرتاسه ای» به وسیله دایناسورهای باهوش تر و به ویژه تروپودهای چالاک تر، از ترودون ها گرفته تا تی رکس شکار می شدند.

 

5
بیابان ها

بیابان ها حال حاضر یک چالش سخت زیست محیطی برای همه اشکال حیات اند و دایناسورها هم از این قاعده مستثنی نبودند. مشهورترین بیابان دوره مزوزوئیک، صحرای گبی در آسیای مرکزی بود که سه دایناسور بسیار آشنا در آن جا سکونت داشتند. این سه دایناسور پروتوسِراتوپس (نیاشاخ چهره – Protoceratops)، اوویرَپتور (خاگدزد – Oviraptor) و وِلوسیرَپتر (دزد چابک –(Velociraptor  بودند. فسیل های درهم تنیده یک نیاشاخ چهره با یک دزد چابک در این منطقه پیدا شده که به خاطر وقوع یک توفان شن شدید و ناگهانی در یک روز در اواخر دوره کرتاسه فسیل شان حفظ شده! (بزرگ ترین بیابان جهان – یعنی صحرای بزرگ آفریقا – در عصر دایناسورها یک جنگل سرسبز بوده است.)

 

6
مرداب ها

مرداب ها – بدنه های آبی ولرم، آرام و راکدی اند که در پشت صخره ها به دام افتاده اند- مرداب ها لزوماً در دوره مزوزوئیک بیشتر تر از امروز نبودند، اما نکته این است که از نظر ثبت فسیل ها ضعیف نیستند (زیرا موجودات مرده ای که به کف مرداب غرق می شوند به راحتی در گل و لای حفظ می شوند.) معروف ترین مرداب های ماقبل تاریخ در اروپا واقع شده اند. به عنوان مثال مرداب سولنهوفن (Solnhofen) در آلمان نمونه های متعددی از آرکئوپتریکس، کمپسوگناتوس و پتروزارها را در خود حفظ کرده است.

 

7
مناطق قطبی

در طول دوره مزوزوئیک، قطب های شمال و جنوب زمین تقریباً به سردی امروز نبودند – البته در بخش قابل توجهی از سال در تاریکی غوطه می خوردند. همین که قطب ها خیلی سرد نبودند کشف دایناسورهای استرالیایی مانند لیه لینه سورا (Leaellynasaura) که کوچک و بزرگ چشم بود و همچنین مینمی (Minmi) که یک انکیلوسورankylosaur) ) خونسرد  با مغز غیر منتظره کوچک بود را در قطب ها توضیح می دهد. این جانوران برای سوخت و ساز بدن شان مثل دایناسورهای مناطق معتدل تر به نور خورشید نیاز نداشتند.

 

8
رودها و دریاچه ها

با این که بیشتر دایناسورها در رودخانه ها و دریاچه ها زندگی نمی کردند -این خزندگان دریایی بودند که در این مکان ها زندگی می کردند- اما اطراف رودها و دریاچه ها پرسه می زدند و به دنبال شکار می گشتند. این موضوع برخی اوقات با نتایج شگفت انگیزی همراه بود یعنی تکامل. برای مثال برخی از بزرگ ترین دایناسورهای تروپود آمریکای جنوبی و اوراسیا – از جمله سنگین پنجه (بریونکس – Baryonyx) و تمساحوش (ساچوممس – Suchomimus) – در درجه اول از ماهی ها تغذیه می کردند و برای این کار پوزه کروکودیل مانند بلندشان را مورد استفاده قرار می دادند. حتی دایناسوری به نام اسپینوزاروس (Spinosaurus)، در واقع، یک دایناسور نیمه آبزی و یا حتی به طور کامل آبزی بوده است.


9
جزایر

شکل قرارگیری قاره های جهان ممکن است با 100 میلیون سال پیش متفاوت باشد اما هنوز هم جزایر کوچکی در دریاچه ها و نزدیک سواحل وجود دارد که از آن زمان به همین شکل باقی مانده اند. معروف ترین مثال جزیره Hatzeg  (واقع در رومانی امروزی است)، که بقایای تایتاناسور ماگیاروسور کوتوله، اورنیتوپود هکاتاسور اولیه و هاتزگبال پتروزار غول پیکر در آن یافت شده است. واضح است که میلیون ها سال حبس شدن در زیستگاه جزیره در شکل و طرح های بدن این خزندگان تأثیراتی به جا گذاشته است.

 

10

سواحل

دایناسورها هم مانند انسان های امروزی، از گذراندن وقت در سواحل لذت می بردند -البته سواحل دوره مزوزوئیک در مکان های عجیب و غریبی قرار داشتند. رد پاهایی از دایناسورها در مسیر مهاجرت شان درکنار سواحل آن دوران حفظ شده است. هم گوشتخواران و هم گیاهخواران در جست وجوی مواد غذایی کمیاب این مسیرها را طی می کردند.

 

منبع:

https://www.thoughtco.com/where-did-dinosaurs-live-1091965