پاسخ نامه فعالیت های فصل 6 علوم هشتم ویرایش 1402

پاسخ نامه فعالیت های فصل 6 علوم هشتم ویرایش 1402

تنظیم هورمونی

در این برگه به پاسخ  فعالیت های فصل 6 علوم هشتم می پردازیم.

در این فصل ضمن معرفی و توضیح مهم ترین غدد بدن مثل هیپوفیز، تیروئید، پاراتیروئید، فوق کلیوی، لوزالمعده و غدد جنسی محل قرارگیری آنها در بدن مشخص می شود.

در ادامه دربارهٔ چگونگی تنظیم رشد، کلسیم، سوخت و ساز، میزان قند، مقابله با استرس و تنظیم فعالیت های جنسی مطالبی آورده شده  است.

در پایان هر قسمت به بعضی از عوارض ناشی از عدم کارکرد صحیح غدد اشاره ای می شود.

قبل از بررسی پاسخ ها ، لازم است  قبلا با محتوای آموزشی فصل از  طریق درسنامه فصل ششم آشنایی داشته باشید.

مرور فصل : پاسخ نامه فعالیت های فصل 6 علوم هشتم

دستگاه هورمونی شامل غدد و یاخته هایی هستند که هورمون ترشح می کنند.

مهم ترین غدد بدن انسان مطابق شکل کتاب

ورودی فصل عبارت اند از: سمت چپ هیپوفیز، تیروئید و پاراتیروئید، فوق کلیوی و بیضه
سمت راست اپی فیز یا پینه آل، تیموس، لوزالمعده، تخمدان

به جز غدد در بدن یاخته های پراکنده ای نیز در بعضی از اندام ها وجود دارند که هورمون ترشح می کنند؛ مثلاً کلیه، روده، معده، مغز و قلب.

بعضی از یاخته ها در این اندام ها هورمون ترشح می کنند که وارد خون می شوند و روی اندام هدف تأثیر می گذارند؛

مثلاً هورمون اریتروپویتین از کلیه ترشح می شود و از طریق خون روی مغز قرمز استخوان تأثیر کرده، تولید گلبول های قرمز را زیاد می کند.

تنظیم رشد بدن

توسط هورمون رشد انجام می شود که از غدد هیپوفیز ترشح می شود.

استخوان سازی در بدن انسان به دو صورت انجام می گیرد:

1. درون غشایی و درون غضروفی: در حالت اول بخش هایی غشایی تشکیل می شوند و به تدریج با جذب کلسیم و سخت شدن تبدیل به استخوان می شوند؛ مثل جمجمه.
2. در حالت درون غضروفی: ابتدا غضروف تشکیل شده و سپس با تغییراتی مثل جذب کلسیم و تبدیل یاختههای غضروفی به استخوانی، استخوان تشکیل می شود. در استخوان های دراز مثل ران، ساق و بازو دیده می شود.

در دوران رشد انسان که تا حدود 20 سالگی ادامه دارد این نوع از استخوان سازی بیشتر انجام می شود. یکی از محل هایی که هورمون رشد روی آن تأثیر می گذارد مناطق غضروفی است که استخوان سازی در آنها انجام می شود.

در شکل خط های آبی رنگی را می بینید که غضروف های اتصال نام دارند،

هورمون رشد روی آنها تأثیر کرده تولید یاخته های استخوانی و جذب کلسیم را در آن افزایش می دهد،

در نتیجه رشد استخوان ها و قدّ ما را باعث می شود این هورمون با تولید یاخته های خونی ایمنی بدن را نیز افزایش می دهد.

ناهنجاری های رشدی:

1. نانیسم(کوتوله): کمبود هورمون رشد در دوران رشد،
2. ژیگاتیسم (غول آسایی) افزایش هورمون رشد در دوران رشد،
3. آکرومگالی، رشد عرضی بیش از حد،

افزایش هورمون رشد پس از دوران رشد است که استخوان های فرد از لحاظ عرضی زیاد رشد می کنند به ویژه صورت و دست های فرد خیلی پهن و بزرگ می شوند.

تیروئید و تنظیم سوخت و ساز

کلمهٔ تیروئید از کلمهٔ تیروس به معنای سپری شکل است این غده در جلو و پایین حنجره قرار دارد و هورمون های مختلفی را ترشح می کند.

معروف ترین هورمون های آن 3 Tو 4 T هستند که هردو در تنظیم سوخت و ساز بدن مؤثرند.

در بعضی از مراجع به هورمون های تیروئید تیروکسین گفته می شود ولی تیروکسین همان  T4 است.

غدهٔ تیروئید هورمون دیگری به نام کلسی تونین نیز ترشح می کند

این هورمون در تنظیم کلسیم خون دخالت دارد و موجب جذب کلسیم خون به استخوان ها می شود و میزان آن در خون کاهش می یابد.

تنظیم قند خون

انواع دیابت:

کلمهٔ دیابت به کلیهٔ بیماری هایی گفته می شود که میزان ادرار زیاد شده باشد و انواع آن عبارت اند از:

1. دیابت نوع 1 (وابسته به انسولین) معمولاً ارثی است یا در اثر بروز خود ایمنی، لوزالمعده نمی تواند به اندازهٔ کافی انسولین ترشح نماید. این نوع از دیابت با تزریق انسولین درمان می شود.وجود انسولین باعث جذب گلوکز توسط یاخته های جگر و ماهیچه ها شده و کمبود آن باعث می شود گلوکز در خون باقی بماند و اضافی آن وارد ادرار شود.با وجود گلوکز اضافی در ادرار فشار اسمزی آن بالا رفته باز جذب آب صورت نمی گیرد در نتیجه میزان ادرار افزایش می یابد.چون ادرار در این ها مزه شیرین دارد به آن دیابت بامزه گویند.
2. دیابت نوع 2 (غیر وابسته به انسولین)در اثر چاقی، عدم تحرک و مصرف بیش از حدّ چربی و کربوهیدرات بروز می کند. چربی های اضافه در بدن یاخته های کبد و ماهیچه ها را احاطه کرده و گیرنده های انسولینی را غیرفعال می کند.با وجود انسولین فراوان در اطراف یاخته ها نمی تواند روی گیرنده های خود قرار گیرد و عمل خود را انجام دهد گلوکز نمی تواند وارد یاخته های کبد و ماهیچه ها شود در نتیجه قند خون افزایش می یابد و …به این نوع دیابت نیز دیابت بامزه گفته می شود ولی میزان انسولین در آنها کم نیست.

 غدهٔ فوق کلیوی

در بدن به دو صورت با استرس مقابله می شود.

مقابله آنی: این پاسخ با دخالت اعصاب سمپاتیک و بخش مرکزی غدهٔ فوق کلیوی انجام می شود.

این غده دو نوع هورمون  تولید می کند

1.  اپی نفرین 
2. نورا پی نفرین

این دو  باعث افزایش ضربان قلب، فشار و قند خون می شوند. با افزایش اینها بدن می تواند به مقابله با استرس بپردازد.

مقابلهٔ تأخیری یا دیرپا:

بخش قشری غدهٔ فوق کلیوی و ترشح دو هورمون ترشح می کند.

1. کورتیزول
2. آلدوسترون

کورتیزول با تبدیل پروتئین های بدن به اسید آمینه و سپس تبدیل آنها به گلوکز، قند خون را افزایش می دهد تا انرژی در دسترس یاخته ها زیاد شود.اگرچه در کوتاه مدت این مقابله مفید است ولی در درازمدت چون پروتئین های بدن و از جمله آنها پادتن ها تجزیه می شوند.

ایمنی بدن کاهش می یابد که خطرناک است.به همین دلیل به دنبال استرس های طولانی مدت بسیاری از بیماری ها بروز می کند.

آلدسترون با کاهش دفع سدیم و افزایش آن در خون، فشارخون را بالا می برد تا بدن بتواند با استرس مقابله نماید.

تنظیم بلوغ (تغییرات جنسی)

محل اصلی ترشح هورمون های جنسی غدد جنسی (گنادها) هستند

ولی به مقدار کم از غدهٔ فوق کلیوی نیز همهٔ هورمون های جنسی ترشح می شوند.

با توجه به توضیح داده شده، در مردان و زنان همهٔ هورمون های جنسی وجود دارد

ولی در زنان هورمون های زنانه (استروژن و پروژسترون ) از تخمدان ها به مقدار زیاد ترشح می شود و در مردان هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) از بیضه ها به مقدار زیاد ترشح می شود.

هورمون های جنسی علاوه بر تنظیم تغییرات و رفتارهای جنسی باعث بروز صفات ثانویه می شوند که در انسان با آن آشنا هستید.

در جانوران دیگر نیز صفات ثانویه وجود دارد: مثل شاخ در گوزن، یال در شیر، تاج در خروس و….