فیلم آموزشی تدریس فصل 15 علوم نهم
پس از مشاهده این فیلم به نمونه سوالات این فصل پاسخ دهید تا برآورد درستی از آموخته های خود داشته باشید.
بوم‌سازگان یا اکوسیستم عبارت است از یک اجتماع بوم‌شناسی عناصر اجزای زنده و اجزای غیرزنده و تعامل آن‌ها با یکدیگر در محیط‌های تعریف شده این اجزای زنده و غیرزنده از طریق چرخه‌های مواد مغذی و جریان انرژی با یکدیگر مرتبط می‌شوند.
در بوم‌شناسی ، اجتماع یا گروه جمعیتی عبارتست از دو یا چند گونه مختلف که یک منطقه جغرافیایی یکسان و در یک زمان خاص وجود دارند.
این مفهوم به عنوان یک جامعه زیستی نیز شناخته می شود. اصطلاح اجتماع کاربردهای مختلفی دارد. در ساده ترین شکل آن، گروه هایی از موجودات موجود در یک مکان یا زمان خاص اجتماع است.
الگوهای همزیستی
همزیستی دو الگوی اصلی دارد: همزیستی اختیاری و اجباری.
همزیستی اختیاری دو جاندار متفاوت اختیار آن را دارند که باهم یک رابطه همزیستی برقرار کنند.
اما به ضرورت نیازمند این رابطه نیستند و می‌توانند بدون رابطه باهم نیز به زندگی خود ادامه دهند.
- الگوی دیگر همزیستی اجباری است که در آن یک جاندار برای اینکه زنده بماند باید با جاندار دیگری معمولا جانداری مشخص ، همزیستی داشته باشد.
- نیاکان همزیستان به اجبار گذشته قطعا موجودهای زنده مستقل بوده‌اند که در طول تاریخ توانایی اتکای به خود را برای زیستن از دست داده‌اند. این جانداران بیش از آنکه همزیستی اجباری بنمایند. همزیستی اختیاری داشته و به تدریج بیشتر و بیشتر به موجود دیگر وابسته شده‌اند.
انواع روابط هم زیستی
- همیاری
در رابطه همیاری هر دو جاندار از وجود یکدیگر سود می‌برند.
رابطه بین گیاهان تیره نخود و باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن نمونه دیگر رابطه‌ای جالب بین شته‌ها و نوع معینی مورچه‌ها است. شته حشره کوچکی ست که با مکیدن شیره گیاهان تغذیه می‌کند.
بعضی از گونه‌های مورچه با مالش دادن ملایم شته‌ها باعث تراوش شیره گیاهی توسط شته‌ها می‌شوند،
مورچه‌ها از این شیره تغذیه کرده و در عوض شته‌ها را از زنبورهای انگلی و دیگر صیادان حفاظت می‌کنند.
- همسفرگی
نوع دوم همزیستی، همسفرگی است که یکی از دیگری بهره می‌برد، در حالی که دیگری نه از اینکار بهره می‌برد و نه از آن صدمه می‌بیند.
مثالی از همسفرگی بوسیله ماهی Remora نشان داده می‌شود.
در ماهی باله پشتی به شکل بادکش تغییر یافته که جانور بوسیله آن به زیر شکم کوسه ماهی می‌چسبد و بدین وسیله تغذیه خود را تضمین می‌کند،
پراکندگی جغرافیایی گستردش یافته و خود را محافظت می‌کند و کوسه ماهی از این ماهیها نه سود می‌برند و نه صدمه می‌بیند. نمونه دیگر همسفرگی ، بارناکل است که به پوست وال می‌چسبد و پراکندگی جغرافیایی و تغذیه خود را تضمین می‌کند.
- رابطه انگلی
رابطه انگلی، سومین نوع رابطه همزیستی است که به سود انگل و به میزان کم و بیش به زیان میزبان است.
بسیاری از انگلها بی‌آزار هستند و اندک اثری بر اندازه جمعیت و پراکندگی میزبان خود دارند.
اینها موفق ترین نوع انگلها هستند و غالبا مانند بارناکل پراکندگی وسیع حاصل می‌کنند. اما در موارد چندی نیز بیماریهای انگلی می‌توانند موجب کاهش موثر جمعیت میزبان شوند.
دیدگاه خود را بنویسید