کاربر گرامی : در این برگه با پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13 آشنا می شوید. فرا معلم سعی کرده پس از گردآوری درسنامه علوم نهم فصل 13 : جانوران بی مهره شما را با پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13 آشنا کند تا به نقاط ضعف و قوت خود آشنا شده و آموزش خود را بهبود ببخشید.
مرور فصل –
گوناگونی جانوران از بقیه موجودات زنده یعنی گیاهان، آغازیان، قارچ ها و باکتری ها، بیشتر است.
اگرچه تخمین زده شده که تعداد گونه های موجودات زنده بیش از هفت میلیون است، گونه های شناسایی شده تا به حال به سه میلیون هم نمی رسد.
در مورد جانوران بین یک تا دو میلیون گونهٔ جانوری شناسایی شده اند که تقریباً 98% آنها بی مهره و 2% آنها مهره دارند.
در طبقه بندی علمی، جانوران را در دو گروه بی مهره ها و طنابداران، طبقه بندی می کنند.
گروه طنابداران، جانورانی هستند که در مرحله ای از زندگی، صاحب طنابی به نام نوتوکورد هستند که در مراحل بعدی، نوتوکورد جای خود را به ستون مهره ها می دهد.
فعالیت صفحه 143- پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13
در شکل خواسته شده لازم است مسیر جریان آب در بدن اسفنج نشان داده شود.
یاخته های اطراف مجاری، مواد غذایی را از آب می گیرند و مواد زائد خود را وارد آب می کنند.
همچنین از آب O2 را جذب می کنند و CO2 را به درون آب می فرستند که همهٔ این موارد را به صورت پیکان هایی می توان نشان داد.
اسفنج ها ساده ترین جانوران اند.
اغلب به صورت کلونی زندگی می کنند. هیچ نوع بافت، اندام یا دستگاهی ندارند اسفنج ها یاختهٔ عصبی هم ندارند بیش تر اسفنج ها، دریازی هستند اما در آب شیرین هم، اقسامی وجود دارند.
جریان آب در آنها به کمک یاخته های یقه دار انجام می شود و با کمک این یاخته ها، مواد غذایی جذب و گوارش نیز انجام
می شود.
در دیوارهٔ بدن آنها قطعات سوزن مانندی هست به نام اسپیکول که براساس جنس سه دسته می شوند :
آهکی، سیلیسی و پروتئینی که در نوع سوم نوعی پروتئین به نام اسپونژین اسپیکول ها را می سازد.
براساس مجاری جریان آب در بدن اسفنج ها، آنها سه دسته می شوند: آسکون، سیکون و لوکون که به ترتیب، مسیر جریان آب در آنها پیچیده تر می شود.
از اسفنج ها جدیداً مواد دارویی ضد سرطان و تورم تولید می کنند.
معرو فترین نمون ههای اسفنج که در آب های کم عمق مثل خلیج فارس وجود دارند، سبد گلونوس و اسفنج حمام است.
بیشتر اسفنج ها محل زندگی موجودات کوچک مثل باکتری ها وجلبک ها هستند.
جمع آوری اطلاعات صفحه 145- پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13
شکل سه نمونهٔ معروف آنها در کتاب آمده است.
پلاناریا کرم های پهن یا کرم کپلک
پلاناریا که زندگی آزاد دارد. کرم کپلک یا فلوک که در کبد گوسفند ایجاد بیماری می کند و به کرم کبد گوسفند نیز معروف است.
کرم کدو یا تنیا که به کرم های نواری نیز معروف هستند، انگل مشترک انسان و گاو است که از طریق گوشت آلوده که خوب پخته نشده به انسان منتقل می شود.
لازم است در این قسمت دربارهٔ دستورهای بهداشتی رعایت شود به ویژه دربارهٔ خوردن سبزیجات و گوشت که اولاً باید از محلی مطمئن تهیه شوند.
ثانیاً گوشت باید خوب پخته شود و سبزیجات را نیز ضمن شست وشوی دقیق، ضدعفونی کرد تا تخم انگل به بدن ما منتقل نشود.
برای نوشیدن آب در خارج از منزل به خصوص در پارک ها به نشانه های هشداردهندهٔ مربوط به آن توجه کنند.
کرم های لوله ای
بدنی لوله ای دارند. بر خلاف بقیهٔ کرم ها که دوجنسی (هرمافرودیت) هستند، نر و ماده در این کرم ها جدا هستند و معمولاً نر کوچک تر و ماده بزر گتر است.
نمونه های آنها آسکاریس، کرمک و کرم قلابدار است.
تخم کرم آسکاریس پس از خورده شدن توسط انسان در روده باریک باز می‌شود.
لاروها پس از بیرون آمدن از تخم با عبور از دیواره روده، وارد جریان خون می شود و بالاخره خود را به ریه می‌رسانند.
در ریه موجب خون‌ریزی و التهاب می‌شوند.
پس از خارج شدن از ریه، وارد حلق شده و با عبور از مری دوباره وارد روده باریک می‌شوند.
در این مرحله موجب سوء تغذیه و انسداد روده‌ای می‌شوند.
کرمک نیز انگل بسیار مسری است، کرمک نوعی انگل است که می تواند کودکان و بزرگسالان را آلوده کند اما میزان شیوع کرمک در کودکان بیشتر است.
شستن دست ها و زیر ناخن ها قبل از غذا خوردن و بعد از اجابت مزاج و رعایت بهداشت عمومی برای جلوگیری از پیشرفت گسترش عفونت الزامیست.
جمع آوری اطلاعات صفحه 146- پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13
کرم های خاکی
این کرم ها در اصلاح خاک کشاورزی اهمیت دارند.
اصلاح خاک های کشاورزی توسط کرم های خاکی به دو صورت انجام می شود:
الف) افزودن کرم به طور مستقیم به خاک
ب) افزودن مدفوع آنها که نوعی بیوهوموس است و به آن ورمی کمپوست می گویند و شامل فضولات کرم هایی است که از زبالهٔ شهری، کود گاوی و لجن های فاضلاب تغذیه می کنند.
ورمی کمپوست از نظر کیفیت، بهترین هوموس خاک است که بسته به نوع تغذیهٔ کرم، متفاوت هستند اما در همگی آنها مقدار زیادی کلسیم، پتاسیم، سدیم و اسیدفسفریک محلول، دیده می شود.
این هوموس چندین برابر وزن خود آب در درون ذراتش ذخیره ، و نهایتاً دانه بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می کند.
از اعمال مهم کر مهای خاکی، خوردن باکتر یها و قارچ های نامطلوب در خاک است که مانع تکثیر آنها در محیط می شود.
آنها فعالیت باکتری های مفید را نیز افزایش می دهند.
باکتری هایی از نوع ازتوباکتر را زیاد می کنند که قادرند ازت را تثبیت و فسفر را قابل دسترس کنند.
تأثیرات دیگر کرمهای خاکی:
١) اختلاط ذرات خاک. خاک بخش های بالایی که هوموس بیشتری دارد را با خاک بخش های پایین که مواد معدنی بیشتر دارد مخلوط می کند.
٢) تشکیل خاکدانه و افزایش پایداری خاک
٣) حفاری و حفره دار کردن خاک
٤) باروری و حاصلخیزی خاک با ترشح ترکیبات ژله ای
٥) کاهش مصرف کودهای شیمیایی
٦) حفاظت از محیط زیست با جلوگیری از آلودگی خاک و آب
استفاده از زالو در پزشکی
زالوی پزشکی با نام علمی Hirudo Medicinalis جزء گروه خونخواران است.
طول آنها بین 5 تا 12 سانتی متر است و گاهی تا 25 سانتی متر هم می رسد.
رنگ های آنها متنوع اما غالباً زیتونی سیاه یا قهوه ای یا حنایی مایل به سیاه است.
سازمان غذا و داروی امریکا در 24 ژوئن 2004 استفاده از زالو را برای مقاصد پزشکی، قانونی اعلام کرد.
زالو با مکیدن خون، راه انداختن جریان خون و داشتن مادهٔ ضد انعقاد در پزشکی اهمیت پیدا کرده است.
در درمان بیماری های پوستی مثل جوش، صدماتی که کوفتگی و خو نمردگی را به دنبال داشته باشد، جراحی پلاستیک و پیوند اعضا، بیماری های دستگاه های حرکتی مثل آرتروز و رماتیسم مفصلی، بیماری های چشمی مثل تورم چشم، بیماری های گوارشی و اختلال در گردش خون به کار گرفته می شود.
توصیه های بهداشتی
برای زالودرمانی، حتماً به مراکز معتبر و شناخته شده متخصصان این کار مراجعه کنید.
پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13 فعالیت صفحه 149
بدن حشرات مثل ملخ سه قسمت سر، سینه و شکم دارد.
در قسمت سر دو عدد شاخک بندبند، چشم های مرکب و ساده را مشاهده کنید.
ملخ سه عدد چشم ساده دارد: یکی روی پیشانی و دو عدد پایین تر و در قاعده شاخک ها قرار گرفته اند.
قطعات دهانی نیز در اطراف دهان دیده می شود.
قسمت سینه، سه بند دارد که به هر کدام یک جفت پا متصل است.
دو جفت پاهای جلویی برای راه رفتن و جفت عقبی برای جهیدن است.
در بعضی حشرات به بندهای سینه، یک یا دو جفت بال متصل است.
در ملخ دو جفت بال وجود دارد که بال جلویی ضخیم و محکم و بال عقبی نازک و ظریف است.
شکم استوانه ای و باریک و یازده بند دارد.
در هر طرف اولین بندشکمی، پرده ای تخم مرغی شکل به نام صماخ وجود دارد که اندام شنوایی ملخ است و با لرزش آن صدای حشره تولید می شود.
در فاصلهٔ هر بند، سوراخ نایی یا اسپیراکل قرار دارد که تنفس حشره از طریق آنها انجام می شود.
در بندهای انتهایی، اندام های تولیدمثلی قرار دارند که در نر و ماده، متفاوت هستند.
در ملخ ماده، چهار زائده به نام تخم ریز دیده می شود که دوتا در بالا و دوتا در پایین قرار گرفته اند.
در ملخ نر، یک زائدهٔ انتهایی در پایین و دو زائدهٔ کناری، دیده می شود.
جمع آوری اطلاعات صفحه 150- پاسخنامه فعالیت های علوم نهم فصل 13
عنکبوتیان
هشت عدد پا دارند؛ بال ندارند.
بدن آنها سه قسمت دارد اما سر و سینه شان کاملاً به هم چسبیده است و بعضی از آنها مثل عنکبوت با داشتن غدد تارساز در ناحیهٔ شکم، تار می تنند.
شاخک ندارند اما در جلوی بدن یک جفت گیره دارند (کلیسر) که برای نگهداری غذا استفاده می شود و در بعضی برای تزریق زهر کاربرد دارد.
همچنین یک جفت پای حسی یا پدیپالپ (Pedipalp) دارند که حالت گیرندهٔ شیمیایی دارد.
عنکبوت
جانور بی مهرهٔ شکارگری است که دارای بدنی دو بخشی و هشت پاست.
عنکبوت‌ها بخش‌های جوندهٔ دهان و بال ندارند.
آنها در راستهٔ عنکبوت‌ها طبقه‌بندی می‌شوند.
رتیل ها
اغلب شکارچی هستند و بیشتر با استفاده از کمین به شکار می‌پردازند.
بزرگ‌ترین گونه رتیل ها می‌توانند موش‌ها و حتی پرندگان کوچک را شکار کنند.
بیشتر آنها برای انسان‌ها بی‌خطر می‌باشند
عقرب ها
موجوداتي انفرادي مي باشند كه اغلب گوشتخوارند و از حشرات – مارمولك – كرم و… تغذيه مي كنند.
عقرب ها شكارهاي خود را با قلاب هاي دهاني يا كليسيرها محكم مي گيرند و با انبرك ها به آهستگي آنرا پاره مي كنند این جانداران ، جانوران بزرگتر را ابتدا با نيش سمي فلج مي سازند و بعد آنرا پاره مي كنند.
کنه‌ها
کنه‌ها بندپا هستند و از نظر علمی به دو گروه کنه‌های حیوانی یا Ticks و سایر کنه‌ها یا MItes تقسیم می‌شوند.
در باور عامه نام کنه فقط به کنه‌های حیوانی اطلاق می‌شود که این نوع کنه‌ها از راه خوردن خون پستانداران، پرندگان و گاه خزندگان و دوزیستان تغذیه می‌کنند.
تدریس در مدارس نمونه دولتی و استعداد های درخشان
مدرس ضمن خدمت فرهنگیان
تولید نرم افزار های آموزشی علوم تجربی متنا ،
مولف کتاب های کمک آموزشی و همکاری با انتشارات منتشران و اقلیم مهر
دمتون گرم دبیر های ما کم قبول نمیکنن متنش اندازش خوبه ولی اطلاعات جمع آوری کنید توضیح کمی داده جاداره. بهتر بشه
خیلی عالی بود فقط خلاصه تر.
عالی بود مرسی مچکر
ممنون از زحمت تون