پاسخ نامه فعالیت های علوم ششم درس 9
کاربر گرامی، در این برگه با پاسخ نامه فعالیت های علوم ششم درس 9 آشنا می شوید. فرامعلم سعی کرده پس از گردآوری درسنامه علوم ششم درس 9: سفر انرژی ،شما را با پاسخنامه فعالیت های علوم ششم درس 9 آشنا کند تا به نقاط ضعف و قوت خود آشنا شده و آموزش خود را بهبود ببخشید.
آزمایش کنید صفحه 66
فعّالیت های زیر را انجام دهید و بگویید در هر مورد، چه شکلی از انرژی به شکل دیگر تبدیل می شود؟
1) دست های خود را به هم مالش دهید تا احساس گرم شدن کنید.
انرژی ماهیچه های بدن به انرژی گرمایی
2) با مداد بر لبه ی لیوان ضربه بزنید تا صدا تولید شود.
انرژی حرکتی به انرژی صوتی
3) توپی را مطابق شکل پرتاب کنید تا با اسباب بازی ها برخورد کند و آنها را به حرکت در آورد.
انرژی حرکتی به انرژی حرکتی ( انتقال انرژی)
4) بر روی طبل پلاستیکی چند دانه برنج بریزید و سپس در نزدیکی پوسته ی طبل صدای محکمی ایجاد کنید.
انرژی صوتی به انرژی حرکتی
5) مارپیچ کاغذی را بالای منبع گرما )شوفاژ یا بخاری( بگیرید تا به چرخش درآید.
انرژی گرمایی به انرژی حرکتی
گفتگو کنید صفحه 67
- نور خورشید چگونه به ایجاد ابر، باد و باران کمک می کند؟
نورخورشید به سطح آب ها می‌تابد و سبب بخار شدن آب می‌شود. بخارها به سمت بالا حرکت می‌کنند ودر ارتفاعات به هوای سرد برخورد کرده سپس جمع می شود و ابر به وجود می‌آید. اگر شرایط بارش ایجاد شود بارش صورت می گیرد و آب دوباره به سطح زمین می رسد.
- بسیاری از دانشمندان معتقدند منبع اصلی بیشتر انرژی هایی که ما در زندگی مصرف می کنیم، نورخورشید است. شما در این مورد چه فکر می کنید؟ دلایل خود را در گروه بیان کنید.
خورشید با تابش بر سطح زمین، آب های سطحی از جمله اقیانوس ها و دریاها و دریاچه ها را بخار کرده و این بخار آب پس از سرد شدن به ابر تبدیل شده و منجر به بارش می شود که این بارش ها باعث تامین آب مورد نیاز گیاهان و جانوران و انسان ها خواهد شد.
گیاهان سبز به کمک نور خورشید مواد غذایی تهیه می‌کنند و به این ترتیب انرژی نور خورشید را در محصولات خود ذخیره می‌کنند. به این انرژی، انرژی شیمیایی می‌گوییم.
زندگی همه موجودات زنده از قبیل گیاهان، جانوران و انسان‌ها به انرژی شیمیایی ذخیره شده در غذاها بستگی دارد. گیاهان غذا ساز و تولید کننده هستند و از این غذاها، خود گیاه و جانوران و انسان استفاده می‌کنند. جانوران گوشت‌خوار نیز انرژی مورد نیاز خود را با خوردن جانوران گیاه‌خوار تأمین می‌کنند. در حقیقت زنجیره غذایی همان زنجیره انرژی است که انرژی اولیه‌اش از خورشید تأمین می‌گردد.
فکر کنید صفحه 68
- آیا وسیله هایی را می شناسید که به کمک باتری کار کنند؟
بله مانند تلفن همراه (موبایل)- تبلت– لپ تاب– چراغ قوه– ماشین– کنترل تلویزیون– ساعت
- وقتی چراغ قوّه یا اسباب بازی متحرّک را به کار می اندازید، انرژی ذخیره شده در باتری به چه شکل هایی از انرژی تبدیل می شود؟
در چراغ قوه: انرژی شیمیایی قوه به انرژی الکتریکی و سپس به انرژی های نورانی و گرمایی
در اسباب بازی ها: اغلب انرژی الکتریکی به حرکتی تبدیل می شود اما ممکن است در بعضی از اسباب بازی ها انرژی الکتریکی به انرژی صوتی، نورانی و گرمایی نیز تبدیل شود.
کاوشگری صفحه 68
1) با استفاده از یک خط کش و تکیه گاه، اهرمی بسازید.
2) یک قطعه ی پلاستیکی را مطابق شکل روی لبه ی خط کش قرار دهید، سپس وزنه را از فاصله ی 15 سانتی متری بر روی لبه ی دیگر خط کش رها کنید، چه مشاهده می کنید؟
انرژی ذخیره شده وزنه پس از رها شدن به شکل انرژی حرکتی تبدیل و به خط کش برخورد می‌کند و باعث به حرکت درآمدن خط‌کش رو به بالا می شود. خط کش هم نیروی خود را به قطعه پلاستیکی وارد کرده و قطعه پلاستیکی به بالا پرتاب می‌شود. در این مرحله میزان پرتاب قطعه پلاستیکی به طرف بالا کم است.
3) بار دیگر وزنه را از ارتفاع 25 و 35 سانتی متری رها کنید، چه تغییری مشاهده می کنید؟
هر دفعه با افزایش ارتفاع وزنه ، پرتاب وزنه قطعه پلاستیکی بیشتر از قبل به بالا پرتاب می شود.
4) در کدام حالت، قطعه ی پلاستیکی بیشتر به هوا پرتاب می شود؟
در حالتی که وزنه را از ارتفاع ۳۵ متری رها می‌کنیم.
آیا می توان گفت؛ هرچه ارتفاع جسم رها شده از سطح زمین بیشتر باشد، انرژی ذخیره شده در آن بیشتر است؟
بله هر چه جسم جرم بیشتری داشته باشد و همین‌طور ارتفاع بیشتر انرژی ذخیره شده در آن (انرژی پتانسیل) بیشتر است.
کاوشگری صفحه 69
1) مطابق شکل فنری را از تکیه گاهی آویزان کنید و کنار آن یک خط کش بچسبانید.
2) وزنه ی کوچکی را از انتهای فنر آویزان کنید و محلّ توقّف وزنه را مشخّص کنید.
3) وزنه را به اندازه ی 2 سانتی متر به طرف پایین بکشید و سپس رها کنید. وزنه تا چه ارتفاعی بالا می رود؟ حدود ۲ سانتی‌متر بالا می رود.
4) آزمایش را با کشیدن وزنه به اندازه ی 3 سانتی متر، 4 سانتی متر و… تکرار کرده و هر بار ارتفاعی را که جسم بالا می رود اندازه گیری و یادداشت کنید.
فنر به هر اندازه ای کشیده شود، تقریبا به همان اندازه نسبت به حالت اولیه بالاتر می‌رود. مثلا اگر ۱۰ سانتی متر کشیده شود حدودا ۱۰ سانتی متر به بالا می رود و پس از چند نوسان به حالت اولیه خود بر می گردد.
- در کدام حالت، انرژی ذخیره شده در مجموعه ی جسم و فنر بیشتر است؟ در حالتی که فنر بیشتر کشیده شود.
نتیجه ی کاوش خود را در یک یا چند سطر بنویسید.
با کشیدن وزنه، در فنر نوعی انرژی ذخیره می شود که به آن انرژی پتانسیل کشسانی گفته می شود که با رها کردن انرژی آزاد می شود و حرکت به وجود می آید یعنی فنر را یا باید جمع کرد یا آن را کشید که بتوان از انرژی موجود در آن استفاده کرد لازم به ذکر است که فنر کشیده یا جمع شده پس از مدتی نوسان مجددا به حالت اولیه خود باز می گردد و می توان از انرژِی موجود در کشش یا جمع شدگی آن استفاده کرد.
فکر کنید صفحه 69
علی خودکاری دارد که درون آن از فنر استفاده شده است؛ این فنر با استفاده از دکمه ای که در کنار خودکار قرار گرفته، از حالت فشرده خارج می شود. او فنر خودکار را در حالت فشرده قرار داده و جسمی را مطابق شکل جلوی آن قرار می دهد. اگر دکمه را فشار دهد، چه اتفّاقی می افتد؟ پاسخ خود را توضیح دهید.
پس از فشار دادن دکمه خودکار همانطور که در بالا اشاره شد، انرژی کشسانی فنر آزاد شده، نوک خودکار به جسم برخورد می کند و جسم را پرتاب می کند.
آزمایش کنید صفحه 70
یک اسباب بازی کوکی )فنردار( تهیه و آن را کمی کوک و رها کنید. بار دیگر آن را بیشتر کوک و رها کنید. چه مشاهده می کنید؟
هر چه اسباب بازی بیشتر کوک شود (فنر اسباب بازی بیشتر فشرده شود)، انرژی پتانسیل کشسانی در آن بیشتر شده و اسباب بازی مدت زمان بیشتری حرکت می‌کند، همچنین سرعت حرکت اسباب بازی نیز بیشتر می‌شود.
فکر کنید صفحه 70
هنگامی که ماشین اسباب بازی یا عروسکی را کوک می کنید، انرژی ذخیره شده در این وسیله ها، به چه انرژی هایی تبدیل می شود؟
انرژی ذخیره شده فنر (انرژی پتانسیل کشسانی) در اسباب بازی کوکی، اغلب به انرژی حرکتی تبدیل می شود، در کنار انرژی حرکتی ممکن است انرژی گرمایی و صوتی و نورانی نیز بسته به نوع اسباب بازی و افزایش یا کاهش اصطکاک تولید شود.
گفت و گو کنید صفحه 71
در گروه خود، سفر انرژی را برای هریک از موارد زیر بیان کنید:
ورزشکاری که تیر و کمان را می کشد و سپس آن را رها می کند.
سفر انرژی یعنی این که مشخص شود در طی فرایند انجام کار چه انرژی هایی به چه انرژی های دیگری تبدیل می شود تا عمل به سرانجام برسد.
سفر انرژی در هنگام کشیدن و پرتاب تیر به این شکل است که ابتدا انرژی ماهیچه ای ورزشکار به تیر منتقل شده و تیر کشیده می شود و در آن انرژی ذخیره می شود. پس از آن و با رها شدن تیر، انرژی ذخیره شده در تیر به انرژی گرمایی تبدیل می شود.
کوهنوردی که از کوه بالا می رود و سپس با چتر نجات پایین می آید.
هنگام بالا رفتن انرژی حرکتی و ماهیچه‌ای به انرژی ذخیره‌ای تبدیل می‌شود و هنگام پایین آمدن با چتر، انرژی ذخیره‌ای به حرکتی تبدیل می‌شود.
آبی که پشت سد جمع می شود و سپس توربین بر ق آبی را می چرخاند و انرژی الکتریکی تولید می شود.
آب پشت سد دارای انرژی ذخیره‌ای است. انرژی ذخیره ای آب هنگام رها شدن از سد به انرژی حرکتی تغییر می‌یابد و توربین را می‌چرخاند و این انرژی حرکتی توربین به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود.
علم و زندگی صفحه 71
وسیله یا پدیده ای را شناسایی کنید که تبدیل انرژی را نشان دهد. آن را به کلاس بیاورید و به دوستان خود معرّفی کنید.
وسیله های مختلف را می توان مثال بررسی کرد مثلا دوچرخه وسیله ای است که انرژی حرکتی ماهیچه را به حرکتی تبدیل می کند دینام دوچرخه انرژی حرکتی را به الکتریکی تبدیل می کند و یا لاپ دوچرخه انرژی الکتریکی را به نور و گرما تبدیل می کند همچنین بوغ دوچرخه انرژی الکتریکی دینام را به صوت تبدیل می کند.
آیا می توانید خودتان وسیله ای با این ویژگی طرّاحی کنید؟
بله مثلا می توان چرخ پره داری ساخت که در مقابل بخار خارج شده از کتری می چرخد و انرژی گرمایی حاصل از فشار بخار را به انرژی حرکتی چرخشی چرخ تبدیل می کند.
فکر کنید صفحه 71
آیا می توانید وسیله یا پدیده ای معرّفی کنید که در آن دو تبدیل انرژی یا بیشتر انجام پذیر باشد؟ بله مثلا لامپ : انرژی الکتریکی به نورانی و گرمایی تبدیل می‌شود.
تصوّر کنید که انرژی نتواند از یک شکل به شکل دیگر تغییر یابد. در این صورت چه مشکلاتی در زندگی ما پیش می آید؟
تمام فعالیت‌هایی که نیاز به تبدیل انرژی دارند، دیگر قابل انجام نخواهند بود. در این صورت زندگی انسان و دیگر جانداران دچار اختلال می‌شود و ادامه حیات مشکل یا حتی غیر ممکن می‌گردد. تمام توانایی‌های خود را از دست می‌دهیم و تمام دستگاه‌های ساخت بشر بدون کاربرد می شد.
کاوشگری صفحه 72
با استفاده از اطّلاعاتی که روی بسته های موادّ غذایی نوشته شده است، میزان انرژی موجود در آنها را با یکدیگر مقایسه کنید و به کلاس گزارش دهید.
| نام ماده غذایی | مقدار کیلوکالری |
| آدامس یک عدد | 2 |
| آجیل درهم ۱۰۰ گرم | 650 |
| بستنی ۱۰۰ گرم | 190 |
| برنج پخته ۱۰۰ گرم | 120 |
| باقلوا ۱۰۰ گرم | 550 |
| پنیر پاستوریزه ۱۰۰ گرم | 210 |
| بیسکوییت کرم‌دار ۱۰۰ گرم | 500 |
جدول امرژی موجود در برخی مواد غذایی
دیدگاه خود را بنویسید