پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

پاسخ فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

در این برگه به پاسخ فعالیت های فصل 7 علوم هفتم می پردازیم.

قبل از بررسی پاسخ ها ، لازم است  قبلا با محتوای آموزشی فصل از  طریق درسنامه فصل هفتم آشنایی داشته باشید.

آب های زیرزمینی یکی از مهمترین منابع تأمین آب شیرین مورد نیاز انسان است.

آب های زیرزمینی بعد از یخچال ها و پهنه های یخی، بزرگ ترین ذخیرهٔ آب شیرین زمین را تشکیل می دهند.

امروزه بهره برداری از منابع آب زیرزمینی برای مصارفی چون کشاورزی، صنعت و شرب توسعهٔ زیادی پیداکرده است.

استفاده از منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و دور از رودخانه ها و دریاچه های آب شیرین، غالباً تنها راه تأمین آب برای مصارف مختلف محسوب می شوند.

ابتدا نگاهی گذرا به اهداف فصل هفتم می پردازیم سپس فعالیت های متن فصل را پاسخ می دهیم.

فعالیت صفحه 57 ویرایش 1402

مقدار نفوذ آب در دامنهٔ حاوی پوشش گیاهی بیشتر است؛ زیرا ریشهٔ گیاهان باعث هدایت آب به داخل زمین می شود.

همچنین وجود پوشش گیاهی باعث کاهش سرعت جریان آب در سطح زمین می شود و زمان کافی برای نفوذ آب فراهم می شود.

در دامنهٔ فاقد پوشش گیاهی، نیاز بیشتری به احداث سد وجود دارد؛ زیرا احداث سد در این دامنه علاوه بر مهار آب های سطحی به تأمین آب کشاورزی و آشامیدنی کمک می کند.

البته در دامنهٔ دارای پوشش گیاهی نیز ممکن است رودهای زیادی جریان داشته باشد و برای تامین برق، سدهایی در مسیر آنها احداث شود.

آزمایش کنید صفحه 57

این آزمایش به روش کاوشگری انجام می شود.

برای اندازه گیری سرعت نفوذ آب در ماسه و رس باید به ترتیب مراحل زیر انجام شود.

• مشاهدهٔ ماسه و رس
• طرح این سؤال که سرعت نفوذ آب در ماسه بیشتر است یا در رس؟
• ارائهٔ فرضیه
• ارائهٔ راه حل
• آزمایش و اندازه گیری
• تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری
• بیان کاربردهایی از آنها در محیط زندگی مانند خاک کشاورزی

در این آزمایش نفوذ پذیری ماسه نسبت به خاک رس بیشتر است و آب در 3 لیوان ماسه  به سرعت به ته لیوان می رسد و از سوراخ ته آن خارج می شود اما در سه لیوان رس اینگونه نیست و آب خارج نمی شود.هرچه ماسه زیادتر باشد نفوذپذیری بیشتری دارد و هرچه رس زیاد تر باشد نفوذپذیری کم تر خواهد بود. خاک 2 لیوان رس و یک لیوان ماسه مناسب برای خاک کشاورزی است زیرا هم خاک رس مواد معدنی کافی دارد و هم ماسه نفوذ پذیری خاک را زیاد می کند.

فکر کنید صفحه 58

الف) هرچه شیب زمین کمتر باشد، سرعت جریان آب کمتر است؛ در نتیجه فرصت نفوذ آب به داخل زمین بیشتر است.
ب) زیرا نفوذپذیری زیاد خاک باعث هدایت سریع آب به بخش های پایین تری می شود و آب از دسترس و ریشهٔ گیاهان خارج می شود.

آزمایش کنید صفحه58

حجم آب مصرف شده نشان دهنده حجم فضاهای خالی بین ذرات خاک است.

فکر کنید صفحه 59 – پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

الف) در تصویر سمت راست فضاهای خالی و نفوذپذیر کمتر از تصویر سمت چپ می باشد.

ب) تصویر سمت چپ به دلیل نفوذپذیری و وجود فضاهای خالی بیشتر ، برای تشکیل ذخیرهٔ آب زیرزمینی مناسب تر است.

فعالیت صفحه 59 – پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

داخل ظرف شیشه ای دو منطقه مشخص شده اند.

منطقهٔ اشباع از آب و منطقهٔ بالایی که آن دارای رطوبت و هواست و به آن منطقهٔ تهویه می گویند.

به مرز این دو منطقه سطح ایستابی گفته می شود.

منطقهٔ اشباع را می توان به سفرهٔ آب زیرزمینی تشبیه کرد.

اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 60

این فعالیت مربوط به محل زندگی دانش آموز است و جواب آن متفاوت است.

مثلا اگر در استان قم زندگی می کنید چاه های آن بر اساس گزارش ها چنین است.

در حال حاضر حدود يك هزار و 500 حلقه چاه عميق و غير عميق كشاورزي در این استان وجود دارد،

حدود يك هزار و 200 حلقه از اين چاه‌ها عميق است كه به طور عمده در مناطق دشت قرار دارد و بقيه اين چاه‌ها كه غير عميق است در نواحي كوهستاني استان قرار دارد.

امروزه با كاهش بارندگي‌ها و قطع حق آبه هاي قانوني از دو رودخانه بزرگ قمرود و قره چاي به ميزان 450 ميليون مترمكعب در حال حاضر تعادل بين ورودي و خروجي سفره‌هاي آب زيرزميني به هم خورده و اين امر سبب پايين رفتن سطح آب‌ زير زميني شده است.
در گذشته قم داراي 2 هزار قنات بوده كه امروزه حدود 800 چشمه از آنها باقي مانده است.

فکر کنید صفحه 60 – پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

عمقی که در آن پس از حفر چاه، به آب می رسیم، عمق سطح ایستابی گفته می شود و به عوامل زیر بستگی دارد.

• میزان بارندگی
• نوع آب و هوا
• میزان بهره برداری از آب های زیرزمینی
• دوری و نزدیکی به ساحل
• میزان نفوذپذیری خاک
• تغذیهٔ مصنوعی سفرهٔ آب زیرزمینی

اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 60

این فعالیت مربوط به محل زندگی دانش آموز است و جواب آن متفاوت است.

مثلا در استان قم: با توجه به اقلیم گرم و خشک کشور به ویژه این استان،  کمبود آب وجود دارد. در بخش روستایی بیشتر از منابع زیر زمینی به صورت قنات استفاده می شود . در بخش شهری در حدود 85 درصد منابع آب استان قم از خارج از استان تامین می‌شود.

در حال حاضر آب شهر قم و سه شهر سلفچگان، قنوات و کهک و 40 روستا، از سرشاخه‌های دز و سد 15 خرداد تامین می‌شود‌ که 86 درصد کل آب مصرفی استان قم را تشکیل می‌دهد. حجم آب مصرفی در قم 135 میلیون مترمکعب در سال است که 100 میلیون متر مکعب از سرشاخه‌های دز و مابقی از سد 15 خرداد و چاه علی آباد و چاه‌های استان تامین می‌شود.

گفت و گو کنید صفحه 61 ویرایش 1402

برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی باعث پایین رفتن سطح ایستابی می شود در نتیجه بهره برداری از آنها دشوارتر می شود و گاهی به حفاری مجدد به منظور رسیدن به سفرهٔ آب زیرزمینی نیاز داریم.

علاوه بر آن برداشت بی رویه باعث نشست زمین های منطقه و در نتیجه آسیب دیدن بناها می شود.

فعالیت صفحه 62 – پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

منشأ رسوبات داخل کتری ، آب است. بیکربنات کلسیم (Ca (HCO3) 2) محلول در آب در اثر حرارت به صورت واکنش زیر ته نشین می شود.

در اثر حرارت به صورت واکنش زیر ته نشین می شود.

Ca(HCO3)2→CaCO3+H2O+CO2

اگر مقداری سرکه داخل سماور یا کتری بریزیم، واکنش در جهت عکس واکنش بالا عمل می کند و رسوبات در آب حل می شود و از بین می رود.

آزمایش کنید صفحه 62 – پاسخ نامه فعالیت های فصل 7 علوم هفتم ویرایش 1402

اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 63 ویرایش 1402

اغلب استان های منطقه گرم و خشک و کوهپایه ای ایران مانند اصفهان ، یزد ، قم ، کرمان ، خراسان جنوبی ، مرکزی وجود دارد.

قنات های مشهور و قدیمی ایران مربوط به استان های خراسان ، کرمان ، یزد ، آذربایجان شرقی ، اصفهان و سمنان است.

عمیق ترین مادر چاه مربوط به قنات قصبه است که بنا بر پژوهش های باستان شناسی رشته اصلی آن حدود ۲۰۰۰ سال پیش حفر شده است.

قنات قصبه (کاریز گناباد) یا کاریز کیخسرو عمیق‌ترین و قدیمی‌ترین کاریز جهان است.

با توجه به منابع قدیمی و سفرنامه ناصر خسرو و منابع شفاهی ، این قنات را کاریز کیخسرو می‌گفته‌اند.

گفت و گو کنید صفحه 64 ویرایش 1402

چرخه آب جریان دائمی حرکت آب بین زمین ، اقیانوس ، رودخانه ها و نهرها ، جو (اتمسفر) و بدن گیاهان و جانوران است.

آب همان طور که در این چرخه در حال حرکت می باشد از شکل مایع (آب باران، آب نمک) به گاز (بخار آب) و دوباره به مایع تبدیل می شود.

این مایع ممکن است سرد شود و به شکل جامد درآید (یخ یا برف).

چرخه آب برای ادامه زندگی بر روی زمین ضروری است و در مدت میلیاردها سال است که این چرخه در طبیعت جریان دارد.

انرژی چرخه آب از گرمای حاصل از نور خورشید و انرژی پتانسیل گرانشی کره زمین تامین می شود.