علوم نهم فسیل و کاربردها

علوم نهم فسیل

علوم نهم فسیل و کاربردها :

در هنگام مسافرت یا رفتن به طبیعت و کوهنوردی ، با کمی دقت و مشاهده  فسیل قالب بیرونی در محیط اطراف خود، ممکن است

با این پرسش ها مواجه شوید که آیا سطح زمین ،از ابتدا به همین شکل بوده است یا اینکه در طول زمان دچار تغییرات شده است؟

گذشت زمان چگونه باعث ایجاد تغییرات در زمین شده است است ؟

چگونه می توان از تغییر های گذشته زمین مطلع شد ؟

برای یافتن این پرسش ها، در این فصل به چگونگی تغییرات زمین در گذر زمان می پردازیم.

در این فصل به چگونگی و راه های مختلف تشکیل فسیل می پردازیم.

فسیل به عنوان ابزار آموزشی در طبیعت می تواند به ما کمک کند .

از فسیل ها می توان به منظور کسب اطلاعات درباره چگونگی استفاده از آنها برای بررسی تغییرات گذشته زمین کمک گرفت.

فسیل به عنوان آثار باقیمانده از گذشته و کلید، می تواند اطلاعات زیادی را درباره تغییرات زمین در گذر زمان به ما بدهد.

توجه به فسیل به عنوان ابزار ارزشمند علمی می تواند نگرش خوبی را در انسان به منظور حفظ محیط زیست و منابع خدادادی ایجاد کند.

فسیل 

در علوم پنجم به اختصار با فسیل ها آشنا شدید و آموختید که جانداران در طول زمان دچار تغییرات شده اند و بعضی از آنها مانند دایناسورها از بین رفته اند و نسل آنها منقرض شده است.

میلیونها سال پیش ، بخش های وسیعی از سطح زمین را آب پوشانده است

و جانداران آبزی فراوانی در آن زندگی می کنند .

فرسایش سطح خشکی ها و انتقال ذرات فرسایش یافته به داخل دریاها و ته نشین شدن آنها به صورت لایه لایه ، باعث تشکیل رسوبات می شود .

هم زمان با رسوب گذاری این لایه ها ،اجساد موجوداتی که در آن محیط زندگی می کنند ،داخل رسوبات مذکور دفن می شوند.

با گذشت زمان رسوبات و موجودات در داخل آن ها به سنگ های رسوبی فسیل دار تبدیل می شوند.

داشتن فسیل و لایه لایه بودن سنگهای رسوبی باعث اهمیت و کاربرد آنها در مطالعه تاریخچه زمین شده است .

شرایط لازم برای تشکیل فسیل 

برای تشکیل فسیل ها دو شرط لازم است ، شرایط بدنی و شرایط محیطی

1-شرایط بدنی:

جاندارانی که دارای قسمت های سخت دارند مانند استخوان، دندان و صدف هایی با پوسته آهکی و سیلیسی

این جانداران، نسبت به جاندارانی که فاقد قسمت های سخت هستند ، بیشتر به فسیل تبدیل می شوند.

2- شرایط محیطی :

دور ماندن جسد جاندار از فاسد شدن فوری یعنی برای فسیل شدن جانداران باید در محلی قرار بگیرند.

که تحت تاثیر عواملی مانند اکسیژن هوا،   آب، گرما ، باکتری ها و موجودات زنده دیگر قرار نگیرند. 

مسلما شرایط فسیل شدن برای همه جاندارانی که در گذشته می زیسته اند ،مهیا نبوده است .

به همین دلیل اجساد تعداد کمی از آنها  باقی مانده  و بقیه ، قبل از فسیل شدن توسط عوامل تجزیه کننده ،از بین رفته اند . 

محیطهای مناسب برای فسیل شدن

در محیط های دریایی این شرایط مناسب تر از خشکی ها است  به همین دلیل بیشتر فسیل ها در اقیانوس ها و دریاها تشکیل شده اند ؛

اما برخی فسیل ها در محیط های غیر دریایی ، مانند یخچال های طبیعی ، خاکستر های آتشفشانی صمغ گیاهان و مواد نفتی ، دریاچه ها ،مرداب ها معادن نمک تشکیل شده اند . 

     قالب بیرونی صدف  

قالب بیرونی

عنکبوت در صمغ گیاهان

حفظ شدن از‌ طریق کهربا: جزئی ترین اندام های حشرات و جانورانی که درون ‌ صمغ درختان حبس می شوند، محفوظ باقی می ماند.

و در اثر گذشت زمان هیچ گونه تغییری در آنها ایجاد نمی شود.

در تصویر زیر فسیل کامل در یخچال ها ی طبیعی که با گذر زمان بدون تغییر مانده است.

انسان در خاکستر آتشفشان در ناپل ایتالیا

چگونگی استفاده از فسیل ها توسط دانشمندان 

زمین شناسان مثل کارآگاهان با مشاهده دقیق شواهد موجود ، به حوادث گذشته پی می برند .

زمین شناسان از شواهدی که در حال حاضر وجود دارد به عنوان مدارکی برای پی بردن به شرایط گذشته استفاده می کنند .

به عنوان مثال ، وقتی در یک لایه رسوبی ، مرجان ها یافت شوند، نشان دهنده آن است که این لایه در محیط دریایی گرم و کم عمق تشکیل شده است .

لایه لایه بودن سنگ ها 

مهم ترین خاصه سنگ ها ی رسوبی ، لایه لایه بودن آنها است .

هر لایه از این سنگ ها نشانه ای از شرایط زمان رسوب گذاری خود را داراست .

در بسیاری از لایه ها شواهدی از چگونگی و گاهی زمان رسوب گذاری یافت می شود .

فسیل ها، بقایای جانوران و گیاهان و ردپاها یا تأثیرات موجودات زنده از دوره های زمین شناسی گذشته یا تأثیرات فعالیتشان هستند.

اصطلاح فسیل بر زمانی طولانی دلالت دارد که طی آن، موجودات فسیل شده زندگی می کردند

و بقایای مرده آنها در رسوبات دوره های ماقبل تاریخ به حالت ناپدید شده اند بلکه ً سنگواره باقی می ماندند.

پنج راه برای اینکه موجودات زنده به فسیل تبدیل شوند، هست که عبارت اند از:

دور ماندن از عوامل تجزیه و تخریب، ‌

١ــ  محافظت‌ کامل‌ جسد‌ جاندار‌ در‌  برابر تغییرات:‌

(مثال بخش های حشرات یا گیاهان که در کهربا ‌ سبب حفظ موجود زنده و تبدیل آن به فسیل می شود به دام افتاده اند،یک شکل جامد شده از شیره درخت).

2ــ سنگ‌شدن:

مواد معدنی به آهستگی به درون جسد موجود زنده نفوذ می کند و بافت اندام ‌ اصلی با سیلیس، کلسیت یا سولفید آهن جایگزین می شود و در نهایت فسیل را تشکیل می دهد.

بیشتر فسیل های چوب و استخوان به طریق سنگ شدن تشکیل می شوند.

3ــ جایگزینی:

(بخش های سخت موجود زنده حل، و به وسیله مواد معدنی دیگر مانند کلسیت، ‌سیلیس، سولفید آهن یا آهن جایگزین می شود).

4ــ  کربونیزه‌شدن:

زغال سنگی شدن (به این ترتیب که تنها کربن در نمونه، باقی می ماند و ‌عناصر دیگر مانند هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن از بین می روند).

5 – تبلور‌ دوباره :(بخش های سخت یا دارای مواد معدنی بیشتر می شود یا کریستال های ‌ــ‌کوچک به کریستال های بزرگ تر تبدیل می شوند).

گردآوری : فرامعلم