خرید PDF درسنامه این فصل

۴,۹۰۰ تومانافزودن به سبد

خرید PDF درسنامه تمامی 15 فصل

۶۲,۰۰۰ تومانافزودن به سبد

درسنامه

درسنامه علوم این فصل

exam icon

نمونه سوال تشریحی این فصل

نمونه سوال تستی

نمونه سوال تستی علوم این فصل

پاسخ فعالیت ها

پاسخ فعالیت علوم این فصل

پاورپوینت

پاورپوینت علوم این فصل

video icon

فیلم آموزشی علوم این فصل

نمونه سوال تستی ریاضی

نمونه سوال تستی ریاضی این فصل

math

نمونه سوال تشریحی ریاضی این فصل

video icon

فیلم آموزشی ریاضی این فصل

روش های تولید مثل غیر جنسی:

1) دو نیم شدن :

دو نیم شدن: در این روش یاخته اولیه پس از رشد کافی از وسط دو نیم می شود.

تقسیم شدن

در این روش، همه ی مواد یاخته اولیه به طور مساوی تقسیم می شود و هر نیمه یک یاخته کامل می شود.

این روش در باکتری ها و بعضی آغازیان مانند پارامسی و آمیب دیده می شود.

2) جوانه زدن :

در این روش یک برآمدگی کوچکی در سطح یاخته ایجاد می شود و رشد می کند .

سپس هسته ی یاخته تقسیم شده و یک هسته به جوانه ی در حال رشد اضافه می شود .

در واقع یاخته جدید مثل جوانه ای از یاخته اولیه می روید که می تواند به یاخته مادر متصل بماند و یا از آن جدا شود.

این روش تولید مثل در مخمر (نوعی قارچ تک یاخته ای)جانورانی مانند هیدر و اسفنج ها دیده می شود.

3) قطعه قطعه شدن :

در این روش قطعه ای از بدن جاندار اولیه ، خود به خود جدا شده و در شرایط مناسب رشد کرده وجاندار کاملی را بوجود می آورد .

مثل قطعه قطعه شدن گیاه خزه

4) نوپدیدی (ترمیم) :

در این روش بخشی از پیکر جاندار اولیه بوسیله ی عوامل خارجی و نه خود به خود از آن جدا شده و رشد کرده و به جاندار جدید تبدیل می شود . مثل کرم خاکی و ستاره ی دریا یی

5) هاگزایی :

نوعی تولید مثل غیر جنسی است که با کمک هاگ صورت می گیرد.

هاگ، یک یاخته ویژه برای تولید مثل است که توسط جاندار اولیه تولید می شود و می تواند به تنهایی و به طور مستقیم جاندار جدید را ایجاد کند .

هاگ ها در هاگدان تولید می شوند. هنگامی که رشد هاگ به اندازه ی کافی رسید، هاگدان پاره می شود و هاگ ها که یاخته های سبک، کوچک و مقاومی هستند پخش می شوند.

 اگر در شرایط مناسب قرار گیرند رشد کرده و جانداری مانند والد خود را بوجود می آورند.

مثل کپک نان و کپک میوه ( نوعی قارچ)

شرایط مناسب برای رشد کپک نان عبارتند از : تاریکی – رطوبت – گرما – غذا

برخی از گیاهان بخش های ویژه ای در برگ ها ، ساقه ها و ریشه هایشان برای تولید مثل غیر جنسی دارند که با آن ها تکثیر می شوند.  مثل جوانه روی لبه ی برگ های گیاه دیونه

تولید مثل جنسی:

 – تولید کامه نر و ماده اساس تولید مثل جنسی است.

کامه ها (یاخته های جنسی ) در اندام های تولید مثلی تولید می شوند .

جاندار نر  ، کامه نر و جاندار ماده ، کامه ماده تولید می کند.

کامه

کامه یک یاخته ویژه برای تولید مثل است که برای تولید جاندار جدید ، باید با کامه دیگری از جنس مخالف ترکیب شود.

اندام تولید مثلی نر و اندام تولید مثلی ماده در برخی جانداران در دو فرد جدا قرار دارد. دراین حالت جاندار دارای دو جنس مجزای نر و ماده است. مانند : پستانداران ،پرندگان ، خزندگان  ، برخی گیاهان و…

گاهی اندام های تولید مثلی نر و ماده در بدن یک فرد قرار دارد، در این حالت جاندار نر- ماده (دو جنسی  یا  هرمافرودیت ) نامیده می شود . مانند: حلزون ها، بسیاری از گیاهان و بعضی بی مهره ها.

نر – مادگی : غالباً یک وسیله ی سازگار کننده برای جاندارانی است که امکان حرکت و جابجایی ندارند و نمی توانند جفت یابی کنند.

لقاح:

ترکیب کامه های نر و ماده را که منجر به تشکیل یاخته تخم می شود،لقاح گویند.

یاخته تخم (زیگوت):

اولین یاخته جاندار جدید است که با تقسیم های متوالی و تغییراتی که پیدا می کند، در نهایت جانداری مشابه والدین را ایجاد می کند.

از آن جایی که یاخته تخم از ترکیب دو کامه نر وماده به وجود می آید، پس برای اینکه تعداد کروموزوم های جاندار جدید  ثابت بماند و زیاد نشود، باید تعداد کروموزوم های هر کامه نصف یاخته اولیه ای باشد که از آن بوجود آمده است.

  کامه های نر و ماده نمی توانند حاصل تقسیم میتوز (رشتمان) باشند.

زیرا اگر چنین بود کروموزوم های یک نوع جاندار ثابت نبوده و در هر نسل دو برابر می شد.

تقسیم میوز (کاستمان) :

یاخته های جنسی (کامه ها) از تقسیمی بوجود می آیند که منجر به نصف شدن تعداد کروموزوم های یاخته اولیه (والد) می شود . این تقسیم، تقسیم میوز (کاستمان) نام دارد.

تعداد کروموزوم های حاصل از تقسیم میوز (کاستمان) نصف یاخته اولیه است.

DNA در میوز (کاستمان)، همانند میتوز (رشتمان) قبل از تقسیم مقدار  دو برابر می شود.

 درتقسیم میوز (کاستمان) از یک یاخته اولیه، 4 یاخته ایجاد می شود و کامه ها حاصل تقسیم میوز (کاستمان) هستند.

تولید مثل جنسی در جانوران :

 در جانوران کامه نر، اسپرم و کامه ماده ، تخمک (اوول) نام دارد.

 در اندام های تولید مثلی نر (بیضه ها ) اسپرم و اندام های تولید مثلی ماده (تخمدان ها ) تخمک بوجود می آیند.

 در جانوران اندازه ی کامه ماده بزرگ تر از کامه نر است.

کامه ماده اندوخته ی غذایی بیش تری دارد تا انرژی و غذای کافی برای رشد اولیه ی یاخته تخم را فراهم کند.

کامه نر کوچکتر است و دارای دم یا تاژک برای حرکت است تا خود را به کامه ماده برساند.

همچنین تعداد کامه نر بیشتر است زیرا عمر آن کوتاه تر است.

 لقاح در جانوران به دو صورت خارجی و داخلی وجود دارد، در برخی جانوران لقاح داخلی وبرخی دیگر لقاح خارجی است.

لقاح خارجی:

در این نوع لقاح ،ترکیب کامه نر و ماده در خارج از بدن فرد ماده صورت می گیرد. مانند: ماهی ها و دوزیستان

– لقاح خارجی فقط در آب امکان پذیر است تا امکان حرکت و به هم رسیدن کامه ها فراهم شود.

– لقاح خارجی روشی مطمئن برای تولید جاندار نیست زیرا به علت شرایط محیطی،امکان برخورد مؤثر کامه ها و انجام لقاح کمتر است .

بنابراین برای یک لقاح خارجی موفق باید:

  1. تعداد کامه ها زیاد باشد ؛
  2. اطراف تخمک بوسیله ی یک لایه ی ژله ای پوشیده شده باشد ؛
  3. عمر کامه ها زیاد باشد ؛
  4. اندوخته غذایی کامه ها زیاد باشد
  5. هم زمان تولید و رها شوند.

لقاح خارجی روشی مقرون به صرفه وانرژی نیست.زیرا در این لقاح تعداد کامه ها بسیار زیاد است و تولید و تهیه و ذخیره ی غذایی کافی برای هریک از تخمک ها برای جانور موجب مصرف ماده و انرژی زیاد می شود.

لقاح داخلی:

در این نوع لقاح ، ترکیب کامه نر و ماده در داخل بدن فرد ماده صورت می گیرد.مانند:خزندگان ،پرندگان و پستانداران

– برای آن که شانس لقاح افزایش یابد می بایست از نظر مکانی و زمانی شرایطی فراهم شود تا امکان لقاح به حداکثر برسد.

مثلاً در پرندگان و پستانداران دوره ی جنسی وجود دارد به این معنی که در هر ماه تنها در مدت زمان مشخصی شرایط لقاح وجود دارد.

شرایط لقاح

  1.  در لقاح داخلی علاوه بر افزایش امکان لقاح ،به دلیل تولید کم تر کامه ماده ،انرژی کم تری مصرف می شود
  2. تغذیه و حفاظت از جنین به نحو مطلوب تری صورت می گیرد.
  3. احتمال زنده ماندن یاخته تخم بیشتر است.
  4.  اندازه ی تخمک (کامه ماده) جانوران تخم گذار به دلیل اندوخته ی غذایی بیشتر بزرگ تر از جانوران بچه زا است.

تولید مثل در انسان در علوم هشتم فصل 8 :

  • – وظایف غدد جنسی در انسان ترشح هورمون های جنسی  و تولید کامه (یاخته های جنسی) می باشد.
  • – در انسان اسپرم ها ( کامه نر ) در بیضه ها و تخمک ها ( کامه ماده ) در تخمدان ها تولید می شوند.
  • – اسپرم ها بعد از سن بلوغ به طور مداوم در بیضه ها تولید می شوند  و این عمل تا کهنسالی ادامه می یابد.
  • – تخمک ها (کامه ماده) در دوران جنینی به تعداد مشخصی تولید می شوند و بعد از بلوغ معمولاً در هر ماه یک تخمک از تخمدان آزاد می شود ، این عمل معمولاً در حدود سن 50 سالگی متوقف می شود.

 تخمک در انسان یاخته درشتی به قطر تقریبی  1/0 میلی متر است که با چشم غیر مسلح نیز دیده می شود.

 انواع دوقلوها :علوم هشتم فصل 8 دوقلو های همسان

دو قلوهای همسان(حقیقی)    –    دوقلوهای غیرهمسان (کاذب)

 دو قلوی همسان:

از ابتدا یک کامه ماده (تخمک) با یک اسپرم ترکیب شده و یاخته تخم بوجود می آید.

سپس این یاخته تخم، در همان مراحل اولیه ی رشد به دو قسمت تقسیم شده و هر کدام یک جنین کامل را تشکیل می دهند.

این دوقلوها حتماً هم جنس هستند و در تمامی صفات شبیه هم هستند.

 دو قلوهای غیر همسان:

از ابتدا دو کامه ماده (تخمک) با دو اسپرم ترکیب شده و دو یاخته تخم تشکیل می شود و هر یاخته تخم یک جنین را به وجود می آورد.

بنابراین تنها وجه مشترک ابن نوع دو قلوها اشتراک زمانی است و از لحاظ ژنتیکی مانند بقیه ی خواهرها و بردارها هستند .

تولید مثل جنسی در گیاهان گل دار:

 اندام تولید مثلی در گیاهان ، گل می باشد.

بخش نر گل: پرچم نام دارد و شامل میله و بساک (برآمدگی سر پرچم که مولد لوله ی گرده است)

  اندام تولیدمثلی ماده گل مادگی:

مادگی گل شامل: کلاله،خامه  و تخمدان (قسمت پایین مادگی که حجیم است و در آن یک یا چند تخمک است)

اندام حفاظتی:  

گلبرگ: قسمت ها ی رنگین گل که معمولاً پرچم و مادگی را در بر می گیرد.

کاسبرگ: معمولاً سبز رنگ است و سایر قطعات گل را در بر می گیرد.

نهنج:  برآمدگی انتهای گل که اجزای گل بر روی آن قرار دارند.

به گل هایی که فقط پرچم دارند، گل نر و به گل هایی که فقط مادگی دارند، گل ماده می گویند.

برخی گل ها هم پرچم و هم مادگی دارند که به آن ها  گل نر- ماده می گویند.

هر دانه ی گرده دارای دو هسته است، هسته ی رویشی که مولد لوله ی گرده و هسته ی زایشی که مولد دو کامه نر است.

کامه ماده در داخل تخمک درون مادگی قرار دارد.

گرده افشانی در علوم هشتم فصل 8 :

پراکنده شدن دانه های گرده به منظور قرار گرفتن روی کلاله ی مادگی را گرده افشانی گویند .

هدف از گرده افشانی فراهم کردن موقعیت مناسب برای عمل لقاح است.

گرده افشانی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می شود.

 گرده افشانی مستقیم (خود گرده افشانی):

علوم هشتم فصل 8 گرده افشانی

 گرده افشانی مستقیم (خود گرده افشانی):دانه ی گرده ی یک گل روی کلاله ی همان گل قرار می گیرد.

در این نوع گرده افشانی یک والد در پدید آوردن گیاه جدید نقش دارد.

در نتیجه نسل حاصل به والد خود شباهت دارند و شانس بقای کم تری در برابر شرایط محیطی دارند.

همچنین این نوع گرده افشانی باعث افزایش سرعت تولید مثل می شود.

گرده افشانی غیر مستقیم (دگر گرده افشانی):

دانه ی گرده ی یک گل روی کلاله ی گل دیگری از همان نوع قرار می گیرد.

در این نوع گرده افشانی دو والد در پدید آوردن گیاه جدید نقش دارند.در نتیجه نسل حاصل متنوع تر و توانایی بیش تری برای سازش با محیط دارند.

آب، باد و جانوران از جمله: حشرات(مانند زنبور و پروانه)، مرغ مگس یا شهدخوار و خفاش از عوامل مؤثر در گرده افشانی هستند.

– در گلهایی که به وسیله ی حشرات گرده افشانی می کنند بو، رنگ و شهد  عاملی برای جلب حشرات و کمک به گرده افشانی است.

هر چه گلبرگ های گل رنگین تر، جذاب تر و بوهای قوی تری داشته باشند، جانوران گرده افشان بیشتری را به سمت خود جلب می کنند.

زنبور عسل رنگ های آبی و زرد را بهتر دیده و جذب آن ها می شوند .

بعضی از گونه های گل ارکیده از شکل خود برای جذب گرده افشان ها استفاده می کنند.

این گونه گل هایی مشابه زنبور ماده در رنگ و شکل و عطر تولید می کنند و  زنبور نر  از یک گل به گل دیگر برای یافتن زنبور ماده پرواز می کند.

خفاش ها و حشره هایی که در شب تغذیه می کنند جذب گل های سفید که بوی قوی دارند می شوند.

گرده افشانی چمن و بلوط و گل هایی که معمولاً کوچک هستند و رنگ درخشان و بوی قوی و شهد ندارند بر عهده ی باد است.

 در هنگام گرده افشانی ،دانه ی گرده روی کلاله ی مادگی قرار می گیرد  ،

دراین هنگام هسته ی رویشی دانه ی گرده به لوله ی گرده و هسته ی زایشی آن به دو کامه نر تبدیل می شود

این دو کامه نر از راه لوله ی گرده به تخمک می رسند و در تخمک با کامه ماده ترکیب می شوند و یاخته تخم بوجود می آید.

یاخته تخم که درون تخمک قرار دارد گیاهک یا جنین گیاه جدید را می سازد و تخمک به دانه ،پوسته ی تخمک به پوسته ی دانه و تخمدان به میوه تبدیل می شود.

نتیجه ی تولید مثل جنسی گیاه ، تولید دانه است و وظیفه ی میوه حفاظت از دانه می باشد.

علوم هشتم فصل 8:

مقایسه ی تولید مثل جنسی و غیرجنسی:

در تولید مثل غیر جنسی چون توسط یک جاندار صورت می گیرد، سرعت تولید مثل بیش تر، تولید مثل ساده تر است، تعداد زاده ها بیشتر است

بنابر این ،تنوع ژنتیکی زاده ها کمتر و شباهت زاده ها بیشتر، تفاوت فردی کمتر و در نتیجه سازگاری با محیط و شانس بقای آن ها کمتر است.

در تولید مثل جنسی چون توسط دو جاندار صورت می گیرد، سرعت بیشتر، تولید مثل پیچیده تراست

بنابر این تعداد زاده ها کمتر، تنوع ژنتیکی زاده ها  بیش تر و شباهت زاده ها کمتر، تفاوت فردی آنها بیشتر و در نتیجه سازگاری با محیط بیشتر و شانس بقای بیشتر دارند.

  در روش دونیم شدن تعداد باکتری حاصل از تقسیم شدن یک یا چند باکتری در یک زمان معین از رابطه ی زیر به دست می آید:

 تعداد باکتری تولید شده  =  تعداد باکتری اولیه × 2n   

 در این رابطهn نشان  دهنده ی تعداد تقسیم های انجام شده  است.

درس نامه علوم هشتم فصل 8: تولید مثل رویشی 

یکی از روش ها ی تولید مثل غیر جنسی،تولید مثل رویشی است

در این روش، تمام بدن یا قسمتی از بدن جاندار اولیه به جاندار جدید تبدیل می شود .

دو نیم شدن، جوانه زدن، قطعه قطعه شدن و ترمیم از روش های تولید مثل رویشی هستند.

کشاورزان با استفاده از روش تولیدمثل رویشی بسیاری از گیاهان را  تکثیر می کنند.

این نوع تولید مثل به دو روش طبیعی و مصنوعی در گیاهان دیده می شود

روش های طبیعی تولید مثل رویشی گیاهان:

بوسیله ی ساقه های زیر زمینی ساقه های خزنده انجام می شود که عبارتند از:

ساقه زیر زمینی

الف): ساقه ی زیر زمینی

ساقه ی زیر زمینی ، تقریباً به صورت افقی در زیر زمین قرار گرفته و دارای جوانه ی انتهایی است که هرسال به ساقه ی هوایی تبدیل می شود.

  مانند: زنبق – اختر – ریواس نی خیزران و مهر سلیمان

ب) غده:

انتهای یک ساقه ی زیر زمینی بوده و در آن اندوخته ی غذایی فراوان وجود دارد. مانند سیب زمینی

ج) پیاز:

ساقه ی زیر زمینی دارای فلس هایی پر از مواد غذایی است سنبل، لاله و پیاز خوراکی

د) بُنه :

نوعی غده و ساقه ی زیر زمینی که ظاهری شبیه پیاز دارد ولی بر خلاف پیاز خوراکی فلس های متعدد ندارد و معمولاً دارای یک جوانه اند.

مانند: زعفران و گلایول

و) ساقه ی خزنده:

ساقه های خزنده که روی خاک گسترده می شوند از محل گره های خود ریشه تولید می کنند  و سپس ساقه و برگ بوجود می آورند.

مانند توت فرنگی و تمشک

 روش های مصنوعی تولید مثل گیاهان :

الف)قلمه زدن  : شمعدانی و بگونیا
ب) پیوند زدن :درختان میوه مانند مرکبات و گیلاس پیوندی
ج) خوابانیدن  :  خرزهره ،میخک ،ماگنولیا و رازقی
د) جدا کردن :  کوکب و گل صد تومانی

علوم هشتم فصل 8 قلمه زدن

درس نامه علوم هشتم فصل 8: تولید مثل در جانوران:

 برای آن که تولید مثل موفق باشد باید شرایط تغذیه و حفاظت از جنین فراهم شود.

تغذیه ی جنین:

در جانوران تخم گذار ،جنین درون تخم رشد می کند و از اندوخته ی غذایی آن استفاده می کند ، ولی در جانوران بچه زا ،جنین درون رحم مادر رشد می کند و از خون مادر تغذیه می کند

 در بیشتر پستانداران بخشی از بدن مادر به رشد و نمو جنین اختصاص دارد، این بخش رحم نام دارد.

بند ناف با رگ های خونی بین جنین و دستگاه گردش خون مادر ارتباط بر قرار می کند .

بند ناف مواد مغذی و اکسیژن را به جنین می رساند و مواد دفعی را به بدن مادر می برد.

حفاظت از جنین :

در آبزیانی که لقاح خارجی دارند (ماهی ها و دوزیستان) تخمک ها با لایه ای ژله مانند و چسبناک پوشیده شده اند.

در خزندگان پوسته ی چرمی شکل و قابل انعطاف تخم و در پرندگان پوسته ی آهکی تخم از جنین محافظت می کند .

در پستانداران تخم گذار مانند پلاتی پوس و اکیدنه که جفت ندارند،مادر تخم ها را  برای مدتی در بدن خود نگه می دارد .

این جاندار کمی قبل از خروج جنین از تخم، تخم گذاری می کند و روی تخم ها می نشیند تا نوزاد متولد شود سپس به آن شیر می دهد.

در پستانداران کیسه دار مانند کانگورو و اپاسوم ، جنین ابتدا درون رحم مادر رشد می کند

ولی چون وسیله ی رشد کامل جنین در رحم مادر فراهم نیست به طور نارس به دنیا می آید .

در این جانداران جنین درون کیسه ای روی شکم مادر گرم نگه داشته می شود و با تغذیه از غدد شیری مادر رشد می کند.

در پستانداران جفت دار مانند انسان و ببر، کامل ترین نمونه ی رشد و نمو داخلی و حفاظت از جنین دیده می شود.

در این جانداران جنین درون رحم مادر رشد و نمو می کند و از طریق اندامی به نام جفت  با خون مادر در ارتباط است و از آن تغذیه می کند.

بنابراین جنین در جانوران بچه زا از نظر تغذیه و ایمنی شرایط بهتری دارد.

علوم هشتم فصل 8 : تولید مثل گیاهان:

گیاهان تک پایه :

گیاهانی که گل کامل (نر- ماده) دارند و یا گل های نر و ماده ی آن ها روی یک گیاه است. مانند: ذرت – کدو –گردو

گیاهان دو پایه :

گل های نر و گل های ماده ی آن روی گیاهان جداگانه ای از یک نوع قرار دارند. مانند: بید – نخل – مارچوبه

میوه :

وظیفه ی میوه حفاظت از دانه است و به دو صورت حقیقی و کاذب وجود دارد.

میوه ی حقیقی:
میوه
میوه ی حقیقی: از رشد تخمدان به وجود آمده است . مانند: سیب ،پرتقال و هلو
میوه ی کاذب:  از رشد قسمت های دیگر گل به جز تخمدان به وجود آمده است .

مانند توت که از رشد و آبدار شدن کاسبرگ ها و توت فرنگی که از رشد و آبدار شدن نهنج به وجود آمده است.

همه ی میوه ها خوراکی نیستند مانند پوست سبز گردو و پوست سبز لوبیا و باقلا

پایان درس نامه علوم هشتم فصل 8

نویسنده:  علوم هشتم فصل 8 مولفان فرامعلم

بازگشت به فهرست آموزش

خرید PDF درسنامه این فصل

۴,۹۰۰ تومانافزودن به سبد

خرید PDF درسنامه تمامی 15 فصل

۶۲,۰۰۰ تومانافزودن به سبد